Sistoskopi

Sistoskopi (idrar yolu ve kesesinin cihaz ve ışık düzeneği yardımıyla görülmesi); Alt idrar yolları (idar yolu, prostat ve mesane) hastalıklarının şikayetlerini ve belirtilerini değerlendirmek, bu bölgedeki anormal oluşumları(makroskopik patolojileri) görüntülemek ve üst idrar yollarına endoskopik yolla ulaşmak için yapılır.

Sistoskopi Endikasyonları (Sistoskopi yapılması gereken durumlar)

• Makroskopik ve mikroskopik hematüri (İdrarda kan görülmesi)
• Obstruktif yada irridatif işeme semptomları (Sık idrara çıkma, yanma gibi işeme şikayetleri)
• Üst üriner sistemi retrograd pyelografi ile görüntülemek (Böbrek boşluklarının ve kanalının görüntülenmesi)
• Üretere kateter veya stent yerleştirmek için (Böbrek kanalına stent yerleştirmek için)

Sistoskoplar

• Endoskopik aletler rijid (düz ve bükülmez) ve fleksible (eğrilebilir) olmak üzere iki çeşittir.
• Her iki cihazın kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır.
• Genel olarak çocuk(pediyatrik) hastalarda 6 -12 Fr erişkin hastalarda 16 -20 Fr sistoskop kullanılır.
• Endoskopi yapılırken tercih edilecek endoskopi boyutu işlemi yapmamızı mümkün kılan en küçük boyutta endoskop olmalıdır.
• Tanısal bir endoskopi için 16-17 F sistoskop yeterlidir.

Yöntem

• Sistoskopi esnasında üretra(idrar yolu) ve mesanenin incelemesinin sistematik bir şekilde yapılması gereklidir.
• Üretral meatus yeterince geniş değilse dilate edilmelidir.
• Üretraya lubrikasyon verildikten 10-15 dakika sonra 0 yada 30ºlik teleskop ile direk görüş altında üretra anatomisine uygun olarak sistoskop penil üretra boyunca ilerletilmelidir.
• Erkeklerde penis el ile tutulup, karın duvarı ile dik açı olacak şekilde çekilip düzleştirilmelidir.
• Fossa navikularis ve anterior uretra geçilmelidir.
• Daha geniş çaplı bulböz üretraya gelindiğinde, cihaz ileri doğru ilerletilirken, penis gergin bir durumda ve yere
• paralel olacak şekilde eğilmelidir.
• Bu manevra endoskopun membranöz üretraya girmesini sağlar.

• Endoskop prostatik üretraya doğru ilerlerken verumontanum dikkat çeker.
• Prostatik üretra inspeksiyonu sırasında prostat loplarının yapısına ve prostatik üretranın uzunluğuna dikkat edilir.
• Mesane boynunda mesaneye giriş için endoskopu nazikçe aşağıya bastırmak ve ileriye itmek gerekli olabilir.
• Kadınlarda ise üretra inspeksiyonu son derece kolaydır.
• Direk görüş altında üretra meatusundan mesane boynuna doğru ilerletilir .

• Endoskop mesaneye girdikten sonra sistematik olarak bir değerlendirme yapılır, 30º teleskop ile mesane hafif dolu durumda iken mesane boynunun hemen ilerisinde bir kabartı şeklinde interüreterik hat görülür.
• Daha sonra bu kabartının orta kısmının birkaç santimetre her iki lateralinde idrar akışının gözlemlenebildiği üreter orifisleri görülür.
• Trigonun arkasında mesane tabanı ve posterior duvar gözlemlenir.

• Mesane yavaş yavaş dolarken 70ºlik teleskop önden arkaya doğru ilerletilerek yan duvarlar gözlemlenir.
• Son olarak 70ºlik teleskop ile mesane kubbesine bakılır.
• Burada görülen hava kabarcığı mesane kubbesinde olduğunun bir göstergesidir.
  
  
  
• İdrar yolunda ve mesanede görülebilecek hastalıklar
• PUV,
• BPH,
• Mesane boynu darlığı,
• Lökoplaki,
• Üreterosel,
• Reflüksif üreter orifis
• Hematüri,
• Trabekülasyon,
• Divertikül
• Sistit,
• Taş,
• Tümör vb. bulguların ve patolojilerin olup olmadığı dikkatle incelenmelidir.

Yöntem

• Mesane değişik dolum düzeylerinde değerlendirilmelidir.
• İnterstisyel sistitte karakteristik glomerülasyon ve ekimozlar, mesane ancak tamamen distansiyona getirilip (80 cmH2O) 5 dakika beklendikten sonra boşaltılınca göze çarpar.
• Büyük orta lobu olan olgularda üreter orifislerini görmek yada kateter koyabilmek için sistoskop 180 derece döndürülerek sistoskopun künt kargaburnu ucu aracılığıyla orta lop retrakte edilmelidir.
• Geçirilmiş üreterovezikal bileşke ameliyatı sonrası iyi değerlendirilemeyen yeni orifisi verifiye edebilmek için i.v. indigo carmine injeksiyonu yapılması gerekebilir.
• Mesane ve üretra tamamen değerlendirilip inspeksiyon tamamlandığında mesane boşaltılmalı ve aletler geri çıkarılmalıdır.
• Sistoskop obturator takılarak çıkarılmalıdır.